Dịch mật là sản phẩm của gan sản xuất, được đưa vào ruột để giúp tiêu hóa thức ăn, đặc biệt là những thức ăn giàu chất béo. Tình trạng vàng da tắc mật khiến quá trình này bị cản trở và gây ra những ảnh hưởng xấu cho cơ thể.
Vàng da tắc mật là gì?
Vàng da tắc mật xảy ra khi dòng chảy của mật từ gan di chuyển đến mật bị tắc nghẽn ở trong hoặc ngoài gan. Khiến cho lượng dịch mật dư và những sản phẩm phụ của nó xâm nhập vào máu.
Một trong những sản phẩm phụ của dịch mật là bilirubin mang sắc tố có liên quan đến các tế bào hồng cầu chết. Vì bilirubin có màu vàng nên dẫn đến việc người bị tắc mật sẽ xuất hiện màu vàng đặc trưng ở da, mắt, màng nhầy.
Tình trạng vàng da xuất hiện rõ khi chỉ số bilirubin TP > 2.5mg/dl.
Do sắc tố từ bilirubin khiến da, mắt có màu vàng
Nguyên nhân xảy ra tình trạng vàng da tắc mật
Tình trạng vàng da tắc mật tùy theo độ tuổi khác nhau mà sẽ đến từ những nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là nguyên nhân đến từ các nhóm tuổi thường gặp.
Ở trẻ sơ sinh
Trẻ bị bệnh teo đường mật bẩm sinh một phần hoặc teo đường mật hoàn toàn ở ngoài gan sẽ gặp tình trạng vàng da tắc mật. Bởi dịch mật khó hoặc hoàn toàn không thể lưu thông.
Chẩn đoán biết bệnh dựa vào biểu hiện vàng da ngày càng nhiều, trẻ đi ngoài phân bị bạc màu, nước tiểu vàng. Kiểm tra phát hiện gan to ứ mật.
Ở trẻ em
Trẻ em bị bệnh này thường là do bị nhiễm giun sán hoặc bị u nang.
- Nhiễm giun tại ống mật: Trẻ bị vàng da nhẹ. Biểu hiện đau ở vùng hạ sườn phải và dưới mũi ức.
- Bị u nang tại ống mật chủ: Xuất hiện những cơn đau từng đợt ở hạ sườn phải, sốt và tình trạng vàng da xuất hiện.
Trẻ em bị vàng da tắc mật thường do nhiễm giun sán hoặc bị u nang
Ở người lớn
Tình trạng này ở người trưởng thành xảy ra thường bởi vì trong mật có sỏi, một số trường hợp có thể là do bị khối u.
- Do sỏi: Sỏi kẹt lại tại vị trí ống mật làm tắc nghẽn dòng chảy dịch mật. Dịch mật ứ đọng thâm nhập vào máu, sắc tố từ dịch mật làm da, mắt người bệnh trở nên vàng đi.
- Do khối u: Khối u xuất hiện ở ống mật có thể là khối u ung thư. Biểu hiện là vàng da, kiểm tra lâm sàng thấy gan cứng lổn cổn nhưng người bệnh không cảm thấy đau.
Chẩn đoán bệnh vàng da tắc mật
Vàng da, tắc mật là bệnh có thể không còn xa lạ nhưng tuyệt đối không được chủ quan bởi nếu chuyển biến nặng sẽ gây hại đến tính mạng người bệnh.
Do đó, khi phát hiện có những dấu hiệu nghi ngờ, bệnh nhân nên đến bệnh viện kiểm tra. Tùy theo trường hợp mà bác sĩ sẽ chỉ định chẩn đoán theo một trong những phương pháp sau.
Chẩn đoán phân biệt bệnh vàng da tắc mật
Phân biệt triệu chứng
Nếu thấy dấu hiệu gan phù to, đi ngoài phân có màu bạc trong thời gian dài là dấu hiệu ứ mật ngoài gan. Nếu ứ mật trong gan sẽ không có dấu hiệu này.
Phân biệt nhờ siêu âm
- Nếu người bệnh bị ứ mật trong gan, khi siêu âm sẽ thấy đường mật vẫn bình thường.
- Nếu người bệnh bị ứ mật bên ngoài gan, kết quả siêu âm là đường mật và túi mật phù to.
Độ chính xác cho phương pháp này cao hơn 95% nên hoàn toàn có thể dùng làm cơ sở xác định hướng điều trị.
Chụp cắt lớp vi tính
Phương pháp này cần bơm thuốc cản quang trực tiếp vào đường mật rồi mới tiến hành chụp cắt lớp.
- Nếu bị ứ mật trong gan, kết quả chụp sẽ thấy đường mật thông suốt.
- Nếu bị ứ mật ngoài gan: kết quả thấy đường mật có dấu hiệu bị tắc nghẽn, giãn to.
Chẩn đoán nguyên nhân vàng da tắc mật
Chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh ở người bị vàng da tắc mật có thể dựa trên những cơ sở sau:
- Triệu chứng lâm sàng
- Chụp đường mật
- Siêu âm
- Sinh thiết gan
- Xét nghiệm tùy theo trường hợp.
Triệu chứng thường gặp của bệnh vàng da tắc mật
Những dấu hiệu thường gặp của bệnh
Dưới đây là những dấu hiệu thường thấy của người gặp tình trạng vàng da, tắc mật:
Đau hạ sườn phải
Người bệnh có thể gặp những cơn đau nhẹ thoáng qua hoặc đau quặn thắt ở vị trí hạ sườn phải. Cơn đau thường kèm theo sốt.
Trình tự thường gặp là người bệnh bị đau quặn thắt, sốt rét run, sau đó vài ngày thì xuất hiện tình trạng vàng da.
Vàng da
Tùy theo tình trạng bệnh mà mức độ vàng da từ nhẹ đến nặng: vàng nhẹ hoặc da chuyển sậm màu, có thể xuất hiện những chấm sắc tố. Ngoài da thì củng mạc mắt cũng có thể bị vàng nhẹ.
Ngứa
Khi bị ứ mật, acid trong mật tăng và gây kích thích đối với các dây thần kinh dưới da, làm người bệnh thường xuyên cảm thấy ngứa.
Sốt
Người bệnh có thể bị sốt nhẹ, sốt rét run tùy theo tình trạng và nguyên nhân gây bệnh.
Phân bạc màu
Theo mức độ bệnh, phân sẽ xuất hiện tình trạng nhạt màu, có màu trắng như sơn hoặc màu bạc như phân cò.
Ở người khỏe mạnh, trong 100g phân thường có khoảng 100mg stercobiline. Trong trường hợp tắc mật, lượng stercobiline giảm xuống rất nhiều. Khiến màu phân và nước tiểu trong bệnh tắc mật trở nên trái ngược nhau.
Nước tiểu sậm
Nước tiểu sẫm màu thường do bilirubin trong nước tiểu tăng, khiến nước tiểu của người bệnh có màu như như nước vôi kèm theo rất nhiều bọt.
Xuất huyết
Khi bệnh chuyển nặng có thể sẽ xuất hiện tình trạng xuất huyết. Vị trí xuất huyết không cố định, nhưng thường gặp nhất là tạo thành những mảng dưới da, xuất huyết ở những vết gãy, thậm chí xuất huyết ở hệ tiêu hóa, ho ra máu,…
Nếu tình trạng ứ mật ở gan đã chuyển đến giai đoạn xơ gan thì còn thấy được triệu chứng: gan phù, lá lách phù, tuần hoàn bàng hệ ở bụng.
Xem thêm:
Trên đây là các dấu hiệu thường gặp của vàng da tắc mật bạn không thể bỏ qua. Hy vọng những thông tin trên giúp bạn có thêm nhiều kiến thức về các bệnh về mật. Chúc bạn có nhiều sức khoẻ nhé!
LIÊN HỆ HOTLINE: 0908.797.616 – 0913.968.932 để được tư vấn hoàn toàn miễn phí.
TÌM NHÀ THUỐC GẦN NHẤT TẠI ĐÂY
